-
1 җиңел
1. прил.1) лёгкий, нетяжёлый ( по весу)җиңел капчык — лёгкий мешо́к
җиңел материаллар — лёгкие материа́лы
2) лёгкий, ре́звый, прово́рный, энерги́чныйҗиңел адымнар — лёгкие шаги́
3) лёгкий, нетру́дный ( не требующий физических и умственных усилий)җиңел эшкә күчү — перейти́ на лёгкую рабо́ту
җиңел табышмак — лёгкая (проста́я) зага́дка
4) лёгкий, легкопереноси́мый (болезнь, рана, боль)җиңел яра — лёгкая ра́на
5) лёгкий, едва́ заме́тный, е́ле улови́мый, е́ле ощути́мыйҗиңел җил — лёгкий ветеро́к
җиңел томан — лёгкий (негусто́й) тума́н
6) лёгкий, беззабо́тный, беспе́чныйҗиңел тормыш — беззабо́тная жизнь
7) разг. чо́кнутый, тро́нутый, свихну́вшийся ( человек)акылга җиңел — умо́м тро́нутый
8) в составе сложных слов легко-җиңел эрүчән — легкопла́вкий
җиңел атлет — легкоатле́т
2. нареч.җиңел ышанучан — легкове́рный
1) легко́, ре́зво, прово́рноҗиңел йөрү — ходи́ть (дви́гаться) прово́рно
җиңел хәрәкәтләр белән — лёгкими движе́ниями
2) про́сто, легко́, без осо́бых уси́лийэшне җиңел башкару — выполня́ть рабо́ту легко́
мәсьәләне җиңел чишү — легко́ реши́ть зада́чу
җиңелчә киенгән — легко́ оде́тый
•- җиңел машина
- җиңел аңлаешлы
- җиңел арба
- җиңел атлетика
- җиңел металлар
- җиңел сәнәгать
- җиңел промышленность
- җиңел туфрак••җиңел акыллы — несерьёзный, легкомы́сленный, ве́треный
җиңел акыллылык — легкомы́слие
җиңел аяктан — см. җиңел кулдан
җиңел баштан — спья́ну, по пья́нке
җиңел булып китү — см. җиңеләю
җиңел җайдан гына — сра́зу, не откла́дывая в до́лгий я́щик
җиңел карау (уйлау) — относи́ться несерьёзно
җиңел котылу — легко́ отде́латься
җиңел кәсеп (җиңел һөнәр) — лёгкое ремесло́, непы́льная рабо́та
җиңел куллы — лёгкая рука́ (о человеке, приносящем удачу)
җиңел мал табучы — люби́тель лёгкой нажи́вы, люби́тель поживи́ться
җиңел сөякле — лёгкий на́ подъём, подви́жный, лёгкий на́ ногу
җиңел сулап җибәрү (җиңел сулап кую) — вздохну́ть с облегче́нием
җиңел укылышлы — разбо́рчивый (по́черк)
- җиңел кулданҗиңел холыклы — легкове́рный; легкомы́сленный
-
2 аккуратный
-ая; -ое1) ( исполнительный) пөхтә, төгәл, җыйнак2) ( тщательный) пөхтә [эшләнгән], җентекле [эшләнгән] -
3 заправлять
-
4 рәвеш
I сущ.1)а) вне́шний вид; вне́шний о́блик, обли́чье; фо́рмаэлеккеге рәвешен саклау — сохрани́ть пре́жнюю фо́рму, пре́жний вид
чырайга эшлекле рәвеш бирү — прида́ть лицу́ делово́е выраже́ние
б) вид, о́браз, укла́дяшәү рәвеше — о́браз жи́зни
в) мане́ра; хара́ктер, тонэшне башкару рәвеше — хара́ктер веде́ния де́л; хара́ктер выполне́ния
үз-үзен тоту рәвеш — хара́ктер поведе́ния
2) в ф. рәвештәа) в сочетании с прилагательными или причастиями на-ган образует наречные словосочетанияашыгыч рәвештә — спе́шно, неме́дленно
көтелмәгән рәвештә — неожи́данно
шашынган рәвештә — бе́шено
б) в ряде случаев о́бразом; в... ви́дешул рәвештә — таки́м о́бразом
тәҗелле рәвештә — спе́шным о́бразом; спе́шно
күңелле рәвештә — в весёлом настрое́нии с весёлым ви́дом
3) после сущ-го в знач. послелога рәвешендә как, в ви́де, в о́блике, с ви́домиллюстрация рәвешендә китерелгән — приведённый как иллюстра́ция
проект рәвешендә эшләнгән тематик план — темати́ческий план, соста́вленный в ви́де прое́кта
шаяру рәвешендә җавап бирү — отве́тить шу́ткой; отшути́ться
•- рәвеш үзгәртү
- рәвешен үзгәртү
- рәвешенә кертү
- рәвешенә китерү II сущ.наре́чие || наре́чныйурын рәвешләре — наре́чия ме́ста
рәвеш ясалышы — образова́ние наре́чий
- рәвеш хәлерәвеш тезмәләре — наре́чные (обстоя́тельственные) словосочета́ния
-
5 төгәл
1. прил.1) в разн. знач. то́чныйтөгәл вакыт — то́чное вре́мя
төгәл исәп — то́чный расчёт
төгәл тәрҗемә — то́чный перево́д
төгәл координаталар — то́чные координа́ты
төгәл приборлар — то́чные прибо́ры
2) то́чный, аккура́тный ( человек)3) по́лный, по́лных; це́лый, це́лыхтөгәл биш ел — по́лных (це́лых) пять лет
төгәл бер пот — по́лный пуд; це́лый пуд
4) в соверше́нстве, соверше́нный, без изъя́новматурлыгы төгәл — красота́ (его́, её) соверше́нна
5) диал. це́лостный, в це́лости и сохра́нностиакчаң төгәл тора — де́ньги твои́ це́лы (букв. храня́тся в це́лости)
2. нареч.куйлар төгәлме? — це́лы ли ( все) (курдючные) о́вцы?
1) в разн. знач. то́чно, в то́чностисәгать төгәл йөри — часы́ иду́т то́чно
төгәл әйтеп булмый — то́чно сказа́ть тру́дно (невозмо́жно)
төгәл аңлыйсыңмы? — понима́ешь ли в то́чности?
2) аккура́тно, ка́чественно, до конца́эшне төгәл башкару — выполня́ть рабо́ту аккура́тно
3) по́лностью; сполна́төгәл үлчәп бирде — взве́сил по́лностью (сполна́)
төгәл түләдем — я заплати́л сполна́ (по́лностью)
-
6 мобилизованность
жмобилизацияләнгәнлек, тулы хәзерлек ( берәр эшне башкару өчен) -
7 огород городить
файдасыз эш башкару, юкка маташунечего было [и] огород городить — мондый эшне башларга да кирәк түгел иде
-
8 священнодействовать
-
9 справиться
См. также в других словарях:
башкару — I. 1. Эшләнәсе эшне үтәү, үтәп чыгу 2. Тамашачылар өчен уйнау, җырлау, сөйләү, бию һ. б.. II. БАШКАРУ – диал. Үзгәрү аңа караш бераз башкарды. III. БАШКАРУ – лингв. Ияруче сүздән билгеле бер грамматик категориядә килүне таләп итү (ияртүче сүз тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җилпенү — 1. Канат кагу, канатларны җәеп очык китәргә омтылу (кошлар тур.) 2. Гәүдәне җитез генә сикертеп, кошлар җилпенүенә охшаш хәрәкәт ясап кую җиңел генә җилпенеп толыбын киеп куйды 3. Җилләнү (2). Кулларны ашкынып ашкынып болгау, куллар белән төрле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йомышлау — Нин. б. эшне, йомышны үтәү, башкару, хәл итү монда гына йомышлый торган эш түгел … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
казалау — Үтәлми калган эшне икенче вакытта башкару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өчләтә — рәв. 1. Өч тапкыр артык микъдарда 2. Бер эшне өч тапкыр башкару тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үтәү — Башкару, тормышка ашыру 2. Тутыру, тулысынча башкару (бирелгән эшне, планны) 3. Канәгатьләндерү соравын үтәү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өмә — Аерым хуҗалык яки кеше өчен күмәк көч сорый торган берәр эшне ирекле рәвештә җыелып күмәкләп, түләүсез башкару каз өмәсе, өй өмәсе. Җәмгыять яки берәр иҗтимагый оешма өчен башкарыла торган шундый ук эш шимбә өмәсе. күч. Өмәдә катнашкан кешеләр.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чират — 1. Нин. б. эштә, хәрәкәттә, процесста билгеле бер эзлеклелек, тәртип. Нин. б. эш эшләү яки берәр нәрсә төзү тәртибенең бер өлеше төзелешнең беренче чираты 2. Нәр. б. алу яки башкару, эшләү өчен тәртип белән берсе артыннан икенчесе торган кешеләр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәртип — и. 1. Әйберләр, җансыз нәрсәләр куелышында, торышында эзлеклелек, җыйнаклык, уңайлык халәте. (Эш, тормыш һ. б.) тиешле рәв. көйләнгәнлек, оешканлык 2. күч. Иҗтимагый төзелешнең, идарә итүнең билгеле бер системасы, дәүләт төзелеше 3. Эш барышында… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бару — 1. Билгеле бер юнәлештә хәрәкәт итү; юнәлешле хәрәкәттә булу. Ераклашу, китү: киресе: килү 2. Нин. б. объектка юнәлү яки шуңа җитү калага б. . Кем. б. каршына (катына) килү 3. Нин. б. эш башкару максаты белән, берәр якка юнәлү, юлга чыгу яки юл… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәмамлау — 1. Берәр эшне башыннан азагына чаклы башкарып чыгу, үтәү; төгәлләү, бетерү. сөйл. Берәр эшне башкару яки мәсьәләне хәл итү 2. Берәр эш яки сүзнең азагын нәрсә белән дә булса төгәлләү, бетереп кую 3. Уку йортында бер ел яки бөтен уку дәвере өчен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
